Radzenie sobie ze stresem

Strategie radzenia sobie ze stresem

Słowo „stres” budzi niepokój, ponieważ sytuacje stresowe wyzwalają w nas przykre napięcie, wymagają dodatkowych (obok codziennych), nierutynowych form aktywności i zabiegów.
Zarówno potoczne obserwacje, jak i badania naukowe wskazują na to, że ludzie w sytuacji stresowej stosują rozmaite środki zaradcze, różnie usiłują pomóc sobie rozwiązać stojący przed nimi problem. Ta różnorodność wynika między innymi z istoty samych kłopotów, z jakimi przychodzi się borykać. Łatwo sobie wyobrazić, że inaczej zareaguje uczeń wobec kolegi, który jest powodem napięcia emocjonalnego, emocjonalnego inaczej, gdy powodem jest nauczyciel. Inną przyczyną wielości sposobów radzenia sobie ze stresem jest to, że ludzie różnią się usposobieniem, cechami charakteru i osobowości, dotychczasowym doświadczeniem życiowym.
Można powiedzieć, że sposobów radzenia sobie ze stresem jest tyle ilu ludzi. Najczęściej wyodrębnia się trzy strategie działania: skoncentrowane na problemie (na zadaniu), skoncentrowane na własnych emocjach, skoncentrowane na unikaniu.

• Skoncentrowane na problemie to:
o samodzielna lub przeprowadzona z pomocą osób życzliwych analiza sytuacji,
o rozpoznanie przyczyny problemu,
o szukanie sposobów rozwiązania problemu.

• Skoncentrowane na emocjach to nie rozwiązanie samego problemu, lecz dostarczenie sobie ulgi emocjonalnej, rozładowanie napięcia towarzyszącego stresowi np. poprzez:
o płacz (to ujście dla poczucia żalu, bezradności),
o krzyk, uderzenie pięścią w stół (to wyrzucenie z siebie złości),
o wyładowanie nagromadzonej energii (np. poprzez szybki spacer),
o stłumienie przykrych uczuć lekami uspokajającymi czy alkoholem.
Działania skoncentrowane na emocjach często rzeczywiście wyciszają, pozwalają ochłonąć, nabrać dystansu do sprawy. Spełniają one swoją rolę, zwłaszcza, jeśli są tylko wstępem do innych, bardziej racjonalnych działań.

• Skoncentrowane na unikaniu to podejmowanie działań zastępczych, odwracających uwagę od źródła stresu, jak np.:
o pogrążenie się w pasjonującej lekturze,
o uczestnictwo w imprezach towarzyskich,
o intensywne zajęcia domowe, np. sprzątanie w szafie.
Stosując strategię unikowi ogranicza się negatywne odczucia, ale też nie rozwiązuje się problemu.

Radzenie sobie, czyli reagowanie na stres, jest zwykle całą serią zachowań, procesem. Działanie człowieka zmienia się i można w nim odnaleźć elementy każdego z trzech opisanych sposobów zachowania.
Tym niemniej da się zidentyfikować style radzenia sobie ze stresem. Styl radzenia sobie ze stresem jest to charakterystyczny dla konkretnej osoby sposób, najczęściej przez nią stosowany i powtarzany. Styl ten może ulegać modyfikacjom wraz z nabieraniem doświadczenia, bądź zmieniać się w zależności od tego, z jakim problemem człowiek ma do czynienia. Jeśli w jakimś obszarze działania czuje się kompetentny, będzie stosować skuteczniejsze sposoby radzenia sobie, natomiast sytuacji, w której czuje się bezradny, raczej skoncentruje się na emocjach.

RADZENIA SOBIE ZE STRESEM można nauczyć się tak samo jak chodzenia, mówienia, pisania.

Jak można sobie lepiej radzić ze stresem?
Aby zredukować szkodliwe skutki nie uzewnętrznionego stresu, nie wystarczy tylko go zidentyfikować i sobie uświadomić. Jak wiele jest źródeł stresu, tak wiele jest sposobów radzenia sobie z nim. Jednakże, wszystkie zmiany wymagają wysiłku: należy zmienić źródło stresu i/lub twoje reakcje na niego.

Co możemy zrobić dla siebie, jak możemy pomóc sobie zwalczając stres?
1. Identyfikacja stresorów- sporządzenie listy rzeczy, które są irytujące lub wywołują niepokój.
2. Eliminacja stresorów lub ich omijanie.
3. Jeżeli nie ma możliwości wyeliminowania stresora, należy podjąć próbę zmodyfikowania go, zmiany nastawienia wobec przeciwnika, lub tych, którzy się takimi wydają.
4. Jeżeli nie można zmienić stresora, spróbujmy go zaakceptować
5. Ustalenie priorytetowych zadań, uwzględniając te najważniejsze. Podzielmy się pracą i odpowiedzialnością z innymi, nie liczmy sił na zamiary.
6. Rozpocznijmy realizować zdrowotny program- właściwe odżywianie się, regularny wysiłek fizyczny, wypijanie co najmniej ośmiu szklanek dziennie, zachowanie umiaru i równowagi w zakresie wszystkich codziennych zajęć, relaks, odpoczynek.
7. Przed wykonaniem każdego zadania zadajmy sobie pytania: czy TERAZ, czy JA, czy MUSZE?
8. Unikanie niepotrzebnych strat energii, które często prowadzą do frustracji i konfliktów
9. Nauczmy się relaksu, cenić siebie, otoczenie, innych, nawet swoich wrogów. Nie pozwólmy aby minął dzień, zanim nie powiemy komuś czegoś miłego.
10. Poszukajmy wsparcia u przyjaciół, do których mamy zaufanie, którym możemy zwierzyć się z trosk problemów.
11. Znajdźmy sobie twórcze i pożyteczne hobby
12. Spróbujmy znaleźć taki światopogląd, który pozwoli rozwijać wiarę w uporządkowany wszechświat, nie akceptując tym samym czegoś co wydaje się być pozbawione sensu. Szukaj dowodu na poparcie każdej filozofii, z jaką się zetkniesz. Odkrycie faktu, iż życie ma sens i cel jest kluczem do kontroli stresu.

Radzenie sobie ze stresem jest umiejętnością zdobywaną w toku doświadczenia życiowego. Grunt pod nią przygotowują rodzice, opiekunowie i inne ważne w życiu osoby. Są oni modelami zachowania się w sytuacjach trudnych. Przekazane przez nich, świadomie lub nieświadomie, własne reakcje na stres, są przez podopiecznych naśladowane.

Od najwcześniejszych lat dorośli-bliscy „wpisują” w dzieci poczucie zaradności, wiarę w siebie, we własne kompetencje, lub przeciwnie – niepewność i brak zaufania do swoich możliwości. Przyszłości jest to tym elementem oceny sytuacji, który decyduje o przeżywaniu jej jako stresowej lub neutralnej, czy wiążącej się tylko z koniecznością wykonania pewnego wysiłku.
Jeśli dziecko słyszy: Daj, babcia zawiąże, ty nie potrafisz; Ja cię nakarmię, bo ty rozlejesz; Taki duży, a taka fajtłapa, nigdy się już nie nauczysz! – wyrasta w poczuciu własnej ułomności, niedoskonałości i niełatwo taką postawę zmienić.

Jeśli zaś dowiaduje się, że: Ty masz małe rączki i jest ci trudniej, ale jak urosną na pewno będziesz tak samo ładnie wiązać sznurowadełka, jak babcia; Spróbuj kochanie jeszcze raz, teraz było lepiej niż poprzednio, a następnym razem będzie jeszcze lepiej; Nikt w rodzinie tak ładnie nie układa kwiatów w wazonie jak nasza mała – wówczas, widząc u innych wiatę w swoje możliwości, przejmuje ją. Dziecko wzrasta w przekonaniu, że nawet jeśli od razu coś się nie uda, to trzeba próbować, bo osiągnięcie przez nie sukcesu jest możliwe.
U progu dorosłości każdy ma już własne strategie radzenia sobie ze stresem. Nadal jednak możliwe jest ich udoskonalenie.

by Tomasz Gawlak
Coach, Trener, Dyrektor ICF Śląsk
International Coach Federation
www.icf.org.pl

menedżer sieci
Mobile ENGLISH
507-029-739
Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza
www.angielskizdojazdem.pl